Bảo đảm chức năng quản lý nhà nước tại địa phương
Đoàn kiểm tra của Bộ Xây dựng do ông Hoàng Quang Nhu - Cục trưởng Cục Quản lý hoạt động xây dựng (QLHĐXD) là Trưởng đoàn cùng 06 thành viên đã làm việc với Sở Xây dựng tỉnh Phú Yên do ông Trần Xuân Túc - Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Phú Yên làm đại diện cùng các thành viên là lãnh đạo Sở và đơn vị thuộc Sở.
Đoàn kiểm tra đã làm việc với Sở Xây dựng tỉnh Phú Yên một số nội dung: Thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng (ĐTXD) và thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở; tổ chức xét cấp chứng chỉ năng lực hành nghề và chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng (HĐXD); Giấy phép xây dựng (GPXD); giấy phép hoạt động cho nhà thầu nước ngoài nhận thầu xây dựng tại Việt Nam; ban quản lý dự án ĐTXD.
Theo Thông báo kết quả kiểm tra của Đoàn công tác, trong năm 2021, Sở Xây dựng tỉnh Phú Yên đã thẩm định 29 dự án với tổng mức đầu tư hơn 2.769 tỷ đồng, hồ sơ thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở đã thẩm định 17 công trình, hạng mục công trình với giá trị dự toán hơn 689 tỷ đồng.
Từ đầu năm 2022 đến thời điểm kiểm tra, tổng số hồ sơ dự án đã thẩm định 18 dự án, với tổng mức đầu tư hơn 2.955 tỷ đồng. Tổng số hồ sơ thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở đã thẩm định 06 công trình với giá trị dự toán hơn 423 tỷ đồng.
Từ tháng 3/2017 đến nay, Sở đã cấp chứng chỉ năng lực cho 443 tổ chức; cấp chứng chỉ hành nghề HĐXD cho 1.622 cá nhân. Chứng chỉ năng lực được cấp và được công khai trên trang thông tin điện tử.
Thông qua việc xét cấp chứng chỉ hành nghề, chứng chỉ năng lực HĐXD của các cá nhân, tổ chức hoạt động xây dựng trên địa bàn tỉnh, Sở đã phát hiện một số trường hợp sử dụng văn bằng, chứng chỉ hành nghề giả để đăng ký năng lực và tham gia HĐXD.
Từ năm 2017 đến nay, Sở đã tổ chức 03 đợt thanh tra, kiểm tra điều kiện năng lực tại 43 đơn vị tham gia HĐXD trên địa bàn tỉnh, tham mưu thu hồi một số lĩnh vực không còn đủ điều kiện năng lực, giao Thanh tra Sở làm rõ các hành vi để xử lý theo quy định đối với 02 đơn vị.
Trong năm 2021, Sở đã cấp, gia hạn 11 GPXD (trong đó, cấp mới 08, gia hạn 03). Từ đầu năm 2022 đến nay, Sở đã cấp, gia hạn và điều chỉnh 06 GPXD (trong đó, cấp mới 03, gia hạn 02 và điều chỉnh 01).
Năm 2021, Sở tổ chức kiểm tra trật tự xây dựng 08 dự án có nguồn vốn khác và vốn do các cơ quan Trung ương đầu tư, lập thủ tục xử phạt vi phạm hành chính đối với 03 trường hợp xây dựng trái phép với tổng số tiền hơn 82 triệu đồng. Năm 2022, kiểm tra trật tự xây dựng 02 dự án (01 có nguồn vốn khác và 01 vốn do cơ quan Trung ương đầu tư). Các dự án đều thực hiện theo quy định về trật tự xây dựng.
Từ năm 2017 đến nay, Sở đã cấp 04 giấy phép thầu nước ngoài các loại (trong đó: Năm 2018 cấp 02 giấy phép thầu thi công, năm 2019 cấp 01 giấy phép thầu thi công và 01 giấy phép thầu tư vấn).
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 01 Ban Quản lý dự án ĐTXD cấp tỉnh và 09 Ban Quản lý dự án ĐTXD cấp huyện được thành lập và kiện toàn theo quy định của Luật Xây dựng năm 2014. Các Ban được giao làm chủ đầu tư và quản lý dự án các dự án sử dụng vốn đầu tư công theo chức năng nhiệm vụ. Ngoài ra, có một số Ban còn thực hiện chức năng tư vấn quản lý dự án cho các dự án khác và giám sát thi công xây dựng công trình do ban làm chủ đầu tư theo chứng chỉ năng lực được cấp.
Những vấn đề đặt ra từ thực tiễn
Bên cạnh đó, Đoàn công tác cũng đồng thời giải đáp các vướng mắc liên quan đến các nội dung làm việc. Trong đó, Sở Xây dựng đề xuất đồng bộ, thống nhất thẩm quyền thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi ĐTXD và thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở đối với dự án nhóm A có công trình cấp II trở xuống sử dụng vốn khác;
Theo ý kiến của Cục QLHĐXD, thẩm quyền thẩm định của cơ quan chuyên môn về xây dựng thuộc Bộ quản lý công trình xây dựng chuyên ngành đối với công trình thuộc dự án sử dụng vốn khác có công trình ảnh hưởng đến an toàn, lợi ích cộng đồng được quy định rõ tại điểm a Khoản 4, Điều 36 Nghị định 15/2021/NĐ-CP.
Về gia hạn chứng chỉ năng lực HĐXD, ngày 02/8/2021, Bộ Xây dựng đã ban hành văn bản số 3065/BXD-HĐXD về việc gia hạn chứng chỉ năng lực HĐXD của tổ chức gửi Sở Xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Nội dung này cũng được Bộ Xây dựng tham mưu điều chỉnh, bổ sung trong Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số Nghị định thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng.
Sở Xây dựng kiến nghị sửa đổi thời hạn của chứng chỉ năng lực hành nghề HĐXD là 05 năm thay vì 10 năm theo Nghị định 15/2021/NĐ-CP; Cục QLHĐXD cho biết, trước đây theo Nghị định số 59/2015/NĐ-CP ngày 18/6/2015 của Chính phủ về quản lý dự án ĐTXD, thời hạn của chứng chỉ năng lực HĐXD của tổ chức là 05 năm. Tuy nhiên, theo Nghị định số 100/2018/NĐ-CP ngày 16/07/2018 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số quy định về điều kiện đầu tư kinh doanh thuộc các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ xây dựng, thời hạn của chứng chỉ năng lực HĐXD của tổ chức được quy định là 10 năm. Thời hạn này được tiếp tục quy định tại Nghị định số 15/2021/NĐ-CP ngày 3/3/2021.
Thành phần hồ sơ đề nghị gia hạn chứng chỉ hành nghề HĐXD, Cục QLHĐXD đề nghị địa phương thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 76 Nghị định 15/2021/NĐ-CP.
Về miễn giấy GPXD đối với nhà ở riêng lẻ có quy mô dưới 7 tầng thuộc dự án ĐTXD khu đô thị, dự án ĐTXD nhà ở có quy hoạch chi tiết 1/500 đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; Cục QLHĐXD cho biết, đối tượng miễn GPXD đã được quy định cụ thể tại khoản 2 Điều 89 Luật Xây dựng 2014 được sửa đổi bổ sung theo quy định tại Khoản 30 Điều 1 của Luật số 62/2020/QH14. Trường hợp nhà ở riêng lẻ có quy mô dưới 7 tầng thuộc dự án ĐTXD do một chủ đầu tư tổ chức thực hiện có quy mô nhỏ hơn 5 ha mà không có quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 được cấp có thẩm quyền phê duyệt thực hiện thủ tục cấp GPXD theo quy định.
Bộ Xây dựng đang tham mưu Chính phủ xem xét ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số Nghị định thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng, trong đó có nội dung quy định về thủ tục lập và phê duyệt quy hoạch tổng mặt bằng tỷ lệ 1/500 làm cơ sở lập dự án, cấp GPXD.
Một số đô thị trên địa bàn tỉnh Phú Yên mới chỉ có quy hoạch chung đô thị được duyệt mà chưa có quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết và quy chế quản lý kiến trúc được cấp có thẩm quyền phê duyệt, làm ảnh hưởng và gây khó khăn đến việc cấp GPXD đối với công trình thuộc các khu vực; Cục QLHĐXD đề nghị Sở Xây dựng báo cáo UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan trực thuộc đẩy nhanh tiến độ lập cấp độ quy hoạch để làm căn cứ quản lý các HĐXD trên địa bàn, trong đó có thủ tục cấp GPXD.
Thành lập bộ máy quản lý dự án, Cục QLHĐXD cho biết, để linh hoạt và đảm bảo chất lượng, pháp luật về xây dựng không quy định cụ thể thành lập các tổ, nhóm, bộ phận để quản lý dự án, chỉ yêu cầu năng lực của Ban quản lý dự án và các cá nhân phụ trách nhằm phát huy tính chủ động của Ban theo tình hình thực tế triển khai xây dựng công trình. Việc thành lập các tổ, nhóm, bộ phận quản lý dự án do người có thẩm quyền của Ban quyết định thành lập được căn cứ vào dự án cụ thể và tình hình triển khai dự án để đảm bảo chất lượng và hiện quả.
Cục QLHĐXD cũng ghi nhận nội dung quy định tại điểm a, khoản 1 Điều 67 về chuyên ngành địa chất công trình không phù hợp với chứng chỉ hành nghề khảo sát địa hình và nội dụng về chứng chỉ hành nghề đối với loại công trình Đường dây và Trạm biến áp để tiếp tục nghiên cứu, báo cáo, đề xuất sửa đổi trong Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số Nghị định thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng.
Một số nội dung khác liên quan đến thu phí thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi, báo cáo kinh tế - kỹ thuật ĐTXD hay liên quan đến khoản 2 Điều 85 Luật Kiến trúc và điểm b khoản 3 Điều 25 Nghị định số 85/2020/NĐ-CP và nội dung liên quan đến mã số chứng chỉ hành nghề kiến trúc, Cục QLHĐXD chuyển thông tin đến Cục kinh tế xây dựng, Vụ quy hoạch - kiến trúc tham mưu, xử lý theo chức năng nhiệm vụ.
Thực hiện quản lý nhà nước theo quy hoạch
Ngoài ra, kết quả kiểm tra của Đoàn công tác cũng cho thấy một số hạn chế, tồn tại cần khắc phục: Nội dung hồ sơ trình thẩm định cần thể hiện cụ thể các thông số chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc; Cần có đánh giá sự phù hợp của các chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc (mật độ xây dựng, tầng cao, chiều cao hệ số sử dụng đất, khoảng lùi…) tại thiết kế cơ sở so với các chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc tại quy hoạch chi tiết được phê duyệt/chấp thuận; Đánh giá rõ hơn giải pháp thiết kế cơ sở bảo đảm an toàn xây dựng, các yêu cầu về phòng, chống cháy, nổ và bảo vệ môi trường.
Cụ thể, về kết quả thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi (BCNCKT) Dự án Khu nhà tại lô đất ký hiệu 2 (HH-02), nội dung thẩm định cẩn thể hiện các thông số về chiều cao công trình, khoảng lùi, mật độ xây dựng đối với từng ô đất (căn), chiều dài lô đất làm căn cứ đánh giá phù hợp theo Quy chuẩn Quốc gia về quy hoạch xây dựng hiện hành; Kết quả thẩm định BCNCKT Dự án ĐTXD, cải tạo và nâng cấp cơ sở hạ tầng, cung cấp trang thiết bị cho các Trạm y tế xã trên địa bàn tỉnh Phú Yên, lưu ý đối với các công trình cải tạo cần kiểm tra hiện trạng công trình, đánh giá hiện trạng làm cơ sở đánh giá về sự phù hợp của giải pháp thiết kế cơ sở về đảm bảo an toàn xây dựng; Kết quả thẩm định BCNCKT ĐTXD Dự án Đường nội thị Phạm Văn Đồng bổ sung đầy đủ thông tin về cấp công trình, hình thức ĐTXD, làm rõ tính chất của dự án là “nâng cấp, mở rộng”.
Việc tổ chức xét cấp chứng chỉ năng lực hành nghề và chứng chỉ năng lực HĐXD cần được rà soát, cập nhật theo quy định pháp luật hiện hành. Đơn đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề HĐXD cần theo đúng mẫu. Trong đơn kê khai của cá nhân đối với lĩnh vực tư vấn quản lý dự án ĐTXD công trình cần thể hiện rõ tổng mức đầu tư của dự án hoặc nhóm dự án đã thực hiện.
Chỉ giới xây dựng trong hồ sơ thiết kế (kèm theo GPXD) cần chú ý về sự phù hợp với nội dung quy hoạch được chấp thuận…
Bộ Xây dựng đề nghị Sở Xây dựng tỉnh Phú Yên khẩn trương tham mưu cho UBND tỉnh thực hiện lập quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết các khu vực chưa có quy hoạch để phục vụ công tác quản lý theo quy hoạch đúng theo quy định của pháp luật.
Nâng cao năng lực thẩm định BCNCKT ĐTXD, thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở của dự án ĐTXD. Cấp GPXD chú ý đến các yêu cầu về sự phù hợp với quy hoạch xây dựng và yêu cầu về đấu nối hệ thống hạ tầng kỹ thuật để đảm bảo tính đồng bộ giữa công trình được cấp phép với toàn khu vực.
Phối hợp với các cơ quan liên quan trong công tác rà soát, kiểm tra sự chính xác của các văn bằng, chứng chỉ được cung cấp trong hồ sơ đề nghị cấp chứng chỉ năng lực, chứng chỉ hành nghề HĐXD.
Thanh Nga (https://tapchixaydung.vn/)